Η Θουκυδίδεια παγίδα!!!

Ο Θουκυδίδης του Ολόρου ο Αλιμούσιος (πιθ.455-399 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας ιστορικός, γνωστός για τη συγγραφή της Ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου.

Πρόκειται για ένα κλασικό ιστορικό έργο, το πρώτο στο είδος του, που αφηγείται με τεκμηριωμένο τρόπο τα γεγονότα του Πελοποννησιακού Πολέμου (431 – 404 π.Χ.), μεταξύ της Αθήνας και της Σπάρτης.

Ο Θουκυδίδης έζησε ως το τέλος του πολέμου, όπως λέει ο ίδιος στο Ε 26 της Ιστορίας, αλλά δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τη συγγραφή του έργου.

Το έργο του άσκησε μεγάλη επιρροή σε ιστορικούς και μελετάται ως σήμερα από πολιτικούς επιστήμονες, καθώς θεωρείται ο πατέρας του πολιτικού ρεαλισμού ως προσέγγιση στη μελέτη των διεθνών σχέσεων.


Ποια είναι η παγίδα του Θουκυδίδη;
Η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα ή ως τραγωδία στους κύκλους που κάνει.

Ο όρος «θουκυδίδεια παγίδα» εισήχθη στην ορολογία των διεθνών σχέσεων από τον καθηγητή πολιτικής επιστήμης Graham Allison του πανεπιστημίου Harvard.

Αναφέρεται στην περίπτωση που μια ανερχόμενη δύναμη αμφισβητεί την ηγεμονία μιας δύναμης που κατείχε κυρίαρχη θέση στο διεθνές σύστημα έως τότε.

Ο Αθηναίος Θουκυδίδης στην προσπάθεια του να καταγράψει τα αίτια που οδήγησαν στην έκρηξη του Πελοποννησιακού πολέμου θεώρησε πως η «πραγματική και ανομολόγητη αιτία του πολέμου ήταν η μεγάλη ανάπτυξη της Αθήνας, η οποία φόβισε τους Λακεδαιμονίους και τους ανάγκασε να πολεμήσουν».

Ήταν, επομένως, η άνοδος της Αθήνας και ο φόβος της Σπάρτης που κατέστησαν τον πόλεμο αναπόφευκτο.

Η διαπίστωση αυτή του Θουκυδίδη έχει χρησιμοποιηθεί από τους σύγχρονους διεθνολόγους όσο λίγα χωρία του έργου του. Αποτελεί, επίσης, την απαρχή μίας κεντρικής έννοιας του ρεαλιστικού παραδείγματος των διεθνών σχέσεων, του διλήμματος ασφαλείας (security dilemma).

Το ιστορικό παράδειγμα του 20ου αιώνα μεταξύ Βρετανίας και Γερμανίας:


Βιβλιογραφία:


Graham T. Allison, Destined for War: Can America and China Escape Thucydides’ Trap?” (Boston: Houghton Mifflin Harcourt, 2017).
Θουκυδίδης , Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου , Αθήνα , Εκδόσεις Εστία , 2008, μτφ. Άγγελος Βλάχος, τομ. Α 23.
«Θουκυδίδης» από «Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας (Α, Β, Γ Γυμνασίου)». Αρχειοθετήθηκε 12 Φεβρ.2017. Ανακτήθηκε 11 Φεβρ.2018
Πλατιάς, Αθανάσιος (2000). Διεθνείς σχέσεις και στρατηγική στον Θουκυδίδη. Αθήνα: Εστία. σελ. 25. ISBN 960-05-0842-9.